Hans & Grietje in de baggâh

Het is dat er voor toeristen eigenlijk bijna geen andere manier is om het adembenemende natuurschoon van Sapa en omgeving - gelegen in het verre noorden van Vietnam, tegen de Chinese grens - van heel dichtbij te verkennen dan een georganiseerde tour. Maar Chiel en ik zijn na een paar dagen 'schoolreis' weer helemaal genezen van het concept 'georganiseerd tripje'. Niet in de laatste plaats vanwege de volledig onterechte vermelding van het woord 'georganiseerd'. 

Goed geregeld 
De 'organisatie' (...) waar we de driedaagse trip boekten, had vergeten onze namen door te geven aan het uitvoerende bedrijfje in Sapa. Zo komt het dat we op geen enkele lijst staan en drie uur in de natte kou en mist van het in alle vroegte nog slaperige stadje wachten op vervoer. Telefonisch regelen we met moeite - vanwege taalbarrières en vertraging - dat we alsnog opgehaald worden en naar het hotel gebracht. We kijken elkaar aan en zeggen: 'Hadden we onze fietsen maar hier..' Wat betekenen die twee kunstig gevormde stukken aluminium toch een vrijheid voor ons.. Niet voor niets hier en nu concludeert Chiel dat vrijheid toch wel de meest ultieme vorm van rijkdom is. Onze reisgenoten hadden met ons ook meer dan een halfuur buiten moeten wachten, maar zitten inmiddels lang, breed en vooral wárm aan de koffie als wij geïrriteerd binnenkomen. 

Zelf kiezen
De eerste wandeltocht is ook een fraaie. Hij begint veel later dan de bepaalde tijd: zonder dat daar wat over gezegd wordt of überhaupt wordt verteld wat de procedure van bijvoorbeeld de groepsindelingen is. Omdat de communicatie naar de toeristen dus minimalistischer is dan het huis van wijlen Gerrit Rietveld, nemen we het heft in eigen hand. Zodra er een groep vertrekt met mensen uit onze bus denken we: hier horen we vast bij en we blijven niet nog een keer wachten op vergeten worden. We gaan dus mee. Onze lokale gids Xu besluit, als we al een aantal kilometers hebben gelopen, ineens dat wij niet in haar groep horen en dat we terug moeten naar het hotel. Wantrouwig over dat we daar geen enkele groep meer aan zullen treffen, leggen we haar vriendelijk uit waarom we toch echt liever met haar meelopen. Schoorlaarzend gaat ze akkoord.

De boze heks 
Maar dat ze het er heimelijk toch niet mee eens is, blijkt als ze weer een paar kilometer verder iedereen krampachtig tegenhoudt om via oude stenen treden af te dalen naar het kleine karakteristieke dorpje Cat-Cat (met rijststampende kleine waterwerkjes, het huis van de 'sjamaan', rondscharrelende kleine zwarte zwijntjes en een mooie waterval), behalve ons..'You two can go down first..' zegt ze. Zonder verdere tekst of uitleg, of opdracht: 'dan en dan terug zijn' of 'daar en daar op de rest wachten.' Onze vragen negeert ze en verbaasd lopen we wat naar beneden. Is het de bedoeling dat de groep in etappes afdaalt? Het antwoord blijft in het midden, totdat later blijkt dat Xu (de boze heks) ons daar als een soort Hans en Grietje zonder kruimels, kaart of kiezels, heeft 'gedropt'. Nou vinden we zelfgeplande droppings super leuk (voor het eerst midden in Beijing bijvoorbeeld, zonder Google Maps of Baidu, toch ons hotel zien te vinden, dat aan de andere kant van de stad lag), maar dit heeft toch een ander karakter..

Lokale 'marskrameressen'
De lokale vrouwen die steeds met alle toeristen en gedurende de hele tocht meelopen, met als doel zelfgeborduurde tasjes en armbandjes te verkopen en als tactiek niet aflatende en ongevraagde small talk, vindt bijna iedereen vervelend. Maar nu zijn we, na kilometers op eigen houtje de met rijstterrassen omgeven regio te hebben verkend, in ijdele hoop op het terugvinden van 'onze groep', toch wel erg blij met de achtervolging van de volhardende en vriendelijke Ka. Ze loopt rond op vrolijke petrolgroene regenlaarzen, waar bovenuit een stel felgekleurde, geborduurde sokken prijken. Verder draagt ze een indigoblauwe jurk, met stiksels op de mouwen en een rieten mand met koopwaar op haar rug. Haar lange, gitzwarte en fijne haar zit prachtig om haar hoofd gedrapeerd; een teken dat ze getrouwd is. 

Bergggeit
Ondanks haar korte en tengere postuur, heeft deze bijna feeërieke oudere vrouw een kracht in haar handen en een souplesse waar je u tegen zegt. U. Het lijkt alsof ze moeiteloos over de door de regen verdwenen kleipladen manouevreert. Als ze met even weinig moeite vervolgens de rijstheuvels plus alle schier onmogelijke barricades in de stijle klimtochten bijna vliegend bedwingt, kan ik mijn bewondering alleen maar nóg eens uiten. Een berggeit met vleugels in een vrouwenlijf: zoiets is ze. Eerst zijn we met haar honderden meters omhoog aan het klimmen om de waterval te zien, maar na een paar uur klei-glijden in de stromende regen, vier modder-natte voeten (waarbij het profiel volledig is opgevuld met baggâh) en steeds wegglijden van heuvels en in de klei uitgehouwen 'mini-tredes' omhoog, hebben we geen zin meer in die stink-waterval. We vragen Ka om ons de grote weg weer te laten zien.

Weg
Aldus geschiedt. We volgen haar en ze trekt ons steeds heel behulpzaam op uit de kniediepe modder of over een hindernis, gooit grote stenen in rivieren zodat we er makkelijker overheen kunnen en vlecht ondertussen - alsof het verdomme niks is - hartjes en een diertje van takken. 'For you,' zegt ze en geeft ons ieder een vormpje. Nu is dat onderdeel van het 'hoe zorg ik dat de toerist schuldgevoel krijgt en spullen van me koopt', maar het maakt me niet meer uit. Ik ben dolblij met mijn hartje en met Ka. (Misschien zou dit voor Grietje ook een 'hart onder de riem' zijn geweest? :)) 

Herstel
Na nog een paar uur stijl omhoog klimmen, bereiken we de hoofdweg van Sapa. We geven Ka wat geld en bedanken haar uitbundig. Opgelucht, maar verder niet in het beste der humeuren, strijken we neer in ons hotel - waar de avond een stuk beter wordt als we met een Nederlands stel eten (Marloes en Jaap uit Utrecht) en we daarna illegaal meegebrachte (oh wat voelt dat nu goed, grijns) wijn met hen drinken in onze hotelkamer. Het is super gezellig en met een hoop hilarische verhalen over en weer, vergeten we de koude modder-memoires van vandaag.