Only love can drive out hate

Rijk voel ik me overigens ook als Nederlander. Na zo'n vreselijke woensdag besef ik weer ten volle wat voor een rijkdom het is dat wij de vrijheid van meningsuiting kennen. Dat is zo weinig vanzelfsprekend in grote delen van de wereld. 

Je mening uiten in woorden, in films, in graffiti, in tekeningen. Dat is hoe het bedoeld is. Met kalashnikovs en kogels je mening ventileren hoort er niet bij. Je neemt daarmee het leven, de vrijheid, alle mogelijke meningsuitingen van de ander weg. Je wist alles uit met jouw standpunt. En dat kan nooit, nooit de bedoeling zijn. 

Het grote goed der vrijheid wordt soms wel aangeknaagd, want ook in ons Nederland kun je niet altijd straffeloos zeggen wat je denkt. Theo van Gogh bekocht het met zijn leven, anderen worden bedreigd. Maar zelfs in de Zwarte Piet kwestie loopt het uiten van de meningen uit de hand, het is zo grimmig, met wederzijds onbegrip, zoveel hakken in het zand en zelfs racisme en geweld als gevolg. 

Ik denk dat het een schrijnend gebrek aan liefde en bewustzijn is, dat ruimte biedt voor alle dingen zoals die nu - en altijd al, de geschiedenis herhaalt zich altijd weer, keer op keer - gebeuren. 

Waar is de 'loving kindness' die de boeddhisten uitdragen? Waar is het besef van dat we een ander nooit ten volle kunnen vatten, volgen of begrijpen omdat we het hele voorafgaande verhaal met alle details niet kennen (Covey: 'walk a mile in their shoes, and then you'll know.' Dat kun je dus nooit.), maar dat dat ook niet hoeft om je eigen overtuigingen of geloof te leven.. 

Hoewel ik pertinent en permanent afkeur wat er is gebeurd, is dat van 'walk a mile' wel iets dat een heel klein beetje ruimte geeft in mijn hart als ik denk aan de mensen die dit soort dingen doen. Welke pijnen kennen zij, wat voor vreselijke conditioneringen hebben ze gehad, dat ze tot dit soort gruweldaden in staat zijn geraakt? Wanneer kun je dit doen? 

En hoewel hij niet zomaar of heel gemakkelijk pragmatisch te gebruiken is in of na de situatie van woensdag, vind de volgende quote de mooiste die ik tegenkom in de ontroerende opinies die gelukkig nog steeds iedereen vrijelijk deelt, via onder andere de sociale media. Ik quote Martin Luther King jr.: 'Darkness cannot drive out darkness; only light can do that. Hate cannot drive out hate; only love can do that.' Het klinkt wellicht eindeloos romantisch als je er oppervlakkig naar kijkt, maar niet voor hen met een langere adem, met meer geduld. Ik denk dat dit het antwoord is en altijd zal blijven, bij elk geschil, van welk kaliber ook. 

Al hebben de cynici een punt als ze zeggen: 'Wat doe je met een AK47 op je hoofd gericht? Hoever kom je dan met je loving kindness?' Nergens vrees ik.. Voor zo'n situatie heb ik geen idee, geen oplossing. Net als dat ik niet weet hoe de wereld dit concrete probleem het beste op kan lossen. Al zegt mijn gevoel dat kogels en bommen in antwoord op het gebeurde toch vast niet de allerbeste weg zijn. Ik kijk nog weer even naar de quote.. 

En dan het verdere pragmatisme: hóe zorgen we met liefde en begrip dat de wereld verandert? Ik denk dan weer dat ons 'bereik', het signaal het sterkste is op het punt van de zender: wij zelf, steeds in de vorm van in eerste instantie één persoon. Zijn we zelf loving en kind naar onszelf en anderen? Leren we onze eigen wrokken en mogelijke haat te transformeren naar vergeving om daarna lichter verder te kunnen met ons leven? Liefdevoller? Minder zwart wit? Staan we - zonder zomaar ons eigen standpunt te verliezen - open voor het aanhoren van die vrije meningsuiting van een ander die iets heel anders roept dan jijzelf? Ook al staan er andere regels en waarden in jouw boekje?

Als dat zo is, dan heb je positieve invloed op je directe omgeving, die ook het grotere geheel dient. Waar je mensen inspireert met jouw loving kindness. The ripple effect. Dat is, denk ik, een manier. Maar ik weet niet of het ooit zal leiden tot een situatie waarin dit soort dingen helemaal nooit meer voor zullen komen. Het zou wel heel erg geweldig zijn. Maar ik denk dat er altijd wel mensen zullen zijn die te ver van zichzelf zijn afgedwaald.

Nog een andere theorie; daar is ze weer: mijn vrouw van 'de wet van de aantrekkingskracht' Esther Hicks. Zij noemt deze wereld van dualiteit een wereld van 'contrasten'. Door het contrast te zien en bewust te ervaren wat wel en wat niet je voorkeur heeft, vergroot je in eerste instantie je eigen bewustzijn. Vervolgens is de vraag: waar focus je op?

Want volgens deze theorie creeër je werkelijkheid door je gedachte- en gevoelsfocus. Toegepast op deze specifieke situatie ervaren we dus contrast door mensen die doden, mensen die de vrijheid van meningsuiting het zwijgen op willen leggen. Dat willen we niet. Wat willen we wel? Ik zal voor mezelf spreken. Uit deze situatie ben ik me nog bewuster geworden van het feit dat ik wil dat alle mensen in vrijheid en in harmonie met zichzelf en elkaar kunnen leven. Dat mensen vrijelijk kunnen zeggen wat ze denken. Zoals dit op vele plekken al wel gebeurt, zelfs vroeger, in oude geschiedenissen.

Ik denk bijvoorbeeld terug aan de Indiase koning Akbar de Grote, die in de zestiende eeuw faam verwierf met zijn destijds vrij opmerkelijke besluit gebouwen te maken met aspecten erin van alle grote wereldreligies. Hij vond dat iedereen veel verschillende meningen moest verkennen en 'overal de krenten uit de pap kon pikken'. De geloven leefden onder zijn bezielende leiding vreedzaam naast elkaar. Dat kan wél. En dat is wat ik wil. Dat iedereen zich veilig voelt. En in harmonie. Dat er voor iedereen ruimte is. Voor iedereen een plek. Voor iedereen de mogelijkheid zijn geloof te beleiden, zonder dat het anderen schaadt. Daar focus ik dus op. Elke ochtend op de fiets zeg ik in mezelf een boeddhistisch gebed op voor alle mensen: 'May you be well, may you be happy, may you be peaceful, may you be loved.' Sowieso voor de hele mensheid en daarna vaak nog voor specifieke personen, die op dat moment in mijn gedachten opkomen. Het is heel mooi om te doen. Geeft een heel goed gevoel om goede dingen voor anderen te wensen.

Wat zou er gebeuren als we met een heleboel mensen zuiver focussen op wat we in dit verband wél willen? Volgens de wet van de aantrekkingskracht wordt dat wat het meeste aandacht krijgt, waar we het meeste in geloven, werkelijkheid. Focussen we dus op het gebrek, het probleem? Of op de oplossing? Op die nieuwe, betere werkelijkheid die we ons allen wensen?